Zainspirowani myślą przewodnią Krakers Cracow Art Week 2025, postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej relacji między jednostką a społeczeństwem. Szukając remedium na samotność, zwróciliśmy się w stronę wspólnotowości, stawiając pytania: czy projektowanie wizualne może wspierać budowanie poczucia przynależności i otwartości? Czy grafika użytkowa, design i projektowanie przestrzeni mają realny wpływ na tworzenie więzi społecznych i kulturowych? Na wystawie analizujemy, jak za pomocą symboli, znaków, kolorów czy struktur wizualnych można budować tożsamość, tworzyć poczucie wspólnoty oraz przekazywać wartości kulturowe i historyczne. Prezentowane realizacje powstały zarówno w ramach współpracy z samorządami, instytucjami kultury i organizacjami społecznymi, jak i jako oddolne, autorskie inicjatywy. Łączy je wspólna idea: projektowanie jako narzędzie społecznego wpływu – łączące ludzi wokół idei, inspirowanie do działania, kształtujące wizje przyszłości.
Wspólnota, jak pisze Amitai Etzioni w swoich rozważaniach nad pojęciem komunitaryzmu, to nie tylko zbiorowość. To sieć wzajemnych relacji, emocjonalnych więzi przypieczętowanych poczuciem obowiązku wobec podzielanych wspólnie wartości, norm, znaczeń, historii i tożsamości. Wspólnota to żywy organizm, który ewoluuje, rozrasta się w czasie i przestrzeni, zanika, by odrodzić się na nowo – w innych miejscach, w innych konfiguracjach. Każdy z nas funkcjonuje jednocześnie w wielu wspólnotach – tych lokalnych i tych symbolicznych, realnych i wyobrażonych.
Projektowanie z myślą o wspólnocie wymaga uważności. Wchodząc w konkretną, często złożoną rzeczywistość społeczną, poszukujemy tego, co identyfikuje daną grupę – jej wewnętrznej tożsamości. To właśnie ona, podobnie jak pojęcie wspólnoty, pozostaje często otwarta, dynamiczna i wielowymiarowa. W takim ujęciu projektowanie wizualne przestaje być jedynie formą – staje się procesem. Opowieścią o tym, kim jesteśmy, z kim się identyfikujemy i jak chcemy być postrzegani przez innych.
Na wystawie prezentujemy cztery perspektywy identyfikowania tożsamości. Pierwsza z nich koncentruje się na tożsamości narodowej i administracyjnej – obejmuje projekty tworzone dla jednostek terytorialnych, takich jak państwa, miasta czy regiony. W tym przypadku projektanci mierzą się z wyzwaniem stworzenia formy odpowiadającej na potrzeby bardzo szerokiego grona odbiorców, a przy tym zrozumiałej i akceptowalnej dla całej wspólnoty.
Drugi obszar dotyczy identyfikacji lokalnej – tak zwanych „małych ojczyzn”, które często funkcjonują poza oficjalnymi strukturami administracyjnymi. Dzielnice, ulice, parki czy osiedla stają się przestrzeniami silnie związanymi z codziennością mieszkańców. To właśnie tam – w nieformalnych inicjatywach – rodzą się formy wizualne, które choć nie są narzucone odgórnie, potrafią budować lokalną dumę i wzmacniać więź z miejscem.
Trzecia płaszczyzna wystawy skupia się na identyfikacji jako czynniku łączącym. Używanie słów, znaków graficznych, kolorów czy określonych form wizualnych może służyć nie tylko rozpoznawalności, ale przede wszystkim integracji. Przyjmując dany wizerunek, jednostka wyraża przynależność, akceptuje wspólne wartości i wyraża chęć bycia częścią większej całości. Takie formy wizualne nie tylko wzmacnia relacje i poczucie wspólnoty, ale stają się konkretnym narzędziem komunikacji i wyrażania własnego „ja”.
Ostatni z prezentowanych wątków dotyczy identyfikacji wspólnoty jako przestrzeni celebrowania doświadczeń. Wspólnota to nie tylko zbiór jednostek połączonych wspólnymi ideami – to również miejsce dzielenia emocji, przeżyć i wydarzeń. Wspólne przeżywanie duchowych uniesień, wydarzeń kulturalnych czy sportowych nie tylko wzmacnia tożsamość, ale także buduje trwałą pamięć i kulturową ciągłość.
Projektowanie wizualne ma potencjał znacznie wykraczający poza estetykę – staje się językiem porozumienia, narzędziem budowania relacji i przestrzenią, w której tożsamość może być nie tylko wyrażana, ale i tworzona. Wystawa jest zaproszeniem do refleksji nad tym, jak projektowanie – w swoich różnych formach – wpływa na naszą codzienność, na nasze „bycie razem” i na to, jak samego siebie widzimy i pokazujemy światu.
PROJEKTANTKI / PROJEKTANCI:
Agnieszka Jacobson-Cielecka
Agnieszka Piksa i Barbara Janczak oraz Witold Szwedkowski
Anna Zabdyrska i Nika Langosz
Barbara Widłak
Dagmara i Jacek Latała
Danylo Kosenko i Oleksandra Buimister (Ukraina)
Franciszka Jagielak
Gabriela Palicka
Grzegorz Izdebski
Joanna Suchowiak-Horzemski
Justyna Jędrysek
Karolina Szafran-Kamrowska
Katarzyna Wojdyła i Małgorzata Markiewicz
Katarzyna Zapart
Kolektyw Memorymorph: Małgorzata Łuczyna i Jacek Złoczowski
Kuba Malicki
Marcin Klag
Marcin Urbańczyk
Marta Gawin
Natalia Garncarczyk
Olga Turkiewicz
Plastic Justice — partnerzy: Iceland University of the Arts, Reykjavík; Royal Academy of Art (KABK), The Hague; Elisava, Barcelona; Central Saint Martins (UAL), London; Vilnius Academy of Art and ELIA – European League of Institutes of the Arts
Pogotowie Graficzne — plakaty: Gosia Stolińska, Jakub Sobczak, Luka Rayski, Martyna Wójcik-Śmierska, Nina Gregier, Ola Jasionowska
Przemysław Liput
Renata Brońka
Spiilka Design Büro (Ukraina)
STOA Architekti (Słowacja)
Studio Otwarte
Wiktoria Kapiarz
————————————————————————
Wernisaż 25 kwietnia, godz. 17:00
Wystawa potrwa do 8 czerwca 2025
Będzie otwarta we wszystkie dni od 11-16,
w trakcie trwania Krakow Art Week KRAKERS w godzinach 11- 18.
————————————————————————
Wystawa organizowana w ramach programu głównego Krakers Cracow Art Week 2025 oraz Festiwalu Sztuki Trójmorza.
————————————————————————
Kuratorka: Katarzyna Wojdyła
Konsultacja merytoryczna: Agata Wójcik, Karolina Kolenda
Promocja / konsultacja merytoryczna: Anna Zabdyrska
Projekt aranżacji wystawy: Marta Zdebiak
Projekt identyfikacji wizualnej wystawy: Natalia Garncarczyk
Montaż wystawy: Andrzej Gąsiorowski
Druki: Drukarnia Sztuki — Anna Stąporek
Postpress: Gilotyna Koło Naukowe poligraficzne i introligatorskie